حسابرسی بیمه

بازرسی بیمه از جمله فرایندهای اداری موجود در سازمان تأمین اجتماعی می باشد که جهت شناسایی کارگران و تأمین حقوق بیمه آنان انجام می گیرد.

 در حسابرسی بیمه که از آن به عنوان حسابرسی تأمین اجتماعی نیز یاد می شود، هزینه های مرتبط با کار شناسایی می شود و در واقع در این نوع حسابرسی تمامی هزینه هایی که برای کارگران صورت گرفته است به همراه حق بیمه آنها محاسبه شده و دریافت می شود.

 بنابراین در حسابرسی بیمه که نوعی حسابرسی هزینه ای است، درآمدهای شرکت و یا کارگاه در نظر گرفته نمی شود بلکه فقط هزینه های مرتبط با کار شناسایی شده و اسناد و مدارک مرتبط با آن برسی می شود.

 هدف از انجام حسابرسی بیمه
 
بعد از ثبت شرکت و یا موسسه همانطور که پیشتر نیز بیان شد، هدف از حسابرسی بیمه این است که در کارگاه، موسسه و یا شرکت هزینه هایی که مرتبط با نیروی انسانی، کار و اشتغال است شناسایی شده و حق بیمه مربوط به آن ها تعیین شود.

بازرسی بیمه به اشکال مختلف
 
بازرسی بیمه معمولاً به دو شکل قابل انجام است:
 
بازرسی از کارگاه ها
 
در این حالت به منظور شناسایی کارگران و نیروهای مولد از کارگاه ها، شرکتها و موسسات، بازرسی به عمل می آید.

حسابرسی از دفاتر قانونی
 
در این حالت از دفاتر قانونی موجود، نوعی حسابرسی بیمه انجام می شود.
 
دلایل وجود حسابرسی بیمه 
 
حسابرسی بیمه به دلایل زیر وجود دارد:

• سازمان تأمین اجتماعی اطمینان حاصل کند که حقوق بیمه کارگران شرکتها، موسسات و کارگاه ها به درستی رعایت شده است.

• سازمان تأمین اجتماعی از اجرای قانون بابت قراردادها و حق الزحمه آنها اطمینان حاصل نماید.

حسابرسی بیمه به مواردی تعلق می گیرد
 
حسابرسی بیمه به موارد زیر تعلق می گیرد:

• تمامی آنچه که به عنوان حقوق و دستمزد و مزایای قانونی به کارگران شرکتها، کارگاه ها و … پرداخت شده است.

• تمامی آنچه که به پیمانکاران بابت اجرای قراردادهای پیمانکاری موضوع ماده ۳۸ قانون تأمین اجتماعی، پرداخت شده و سند تسویه حساب آن از تأمین اجتماعی اخذ نشده است و تمامی آنچه که به عنوان حق الزحمه به افراد حقیقی و حقوقی دیگر پرداخت شده است.

تمامی موارد فوق جزء مواردی هستند که باید حسابرسی بیمه از آنها انجام بگیرد و در نهایت حق بیمه آنها پرداخت شود.
 
حق بیمه  به مواردی تعلق نمی گیرد
 
مواردی که حق بیمه به آنها تعلق نمی گیرد عبارتند از بازخرید ایام مرخصی، هزینه سفر و فوق العاده مأموریت، انواع پاداش ازجمله بهره وری، آکورد، کارانه، عیدی، نهضت سواد آموزی و کمک عائله مندی، حق سنوات، خسارت اخراج، حق تضمین و حق شیر، خرید، ساخت و تعمیر انواع وسایل، قطعات، ماشین آلات و …، حق حضور در جلسات هیئت مدیره، حق الزحمه امام جماعت، کمک هزینه های خوار و بار و مسکن در ایام بیماری، هزینه های مرتبط با ترخیص کالا و هزینه های گمرکی، حق همسر به کارکنانی که در کارگاه های دارای نظام هماهنگ پرداخت مشغول به کار هستند، هزینه های مرتبط با فیلم برداری، طراحی و تبلیغات، کرایه انواع وسایل حمل و نقل همچون تاکسی، تراکتور، اتوبوس، سواری و …، هزینه های کارشناسی، حق الوکاله و وجوهی که بابت حق الزحمه به وکلا، ترخیص کاران رسمی کمرگ و کارشناسان دادگستری پرداخت شده است و حقوق، مزد، حق الزحمه و مزایای پرداختی به کسانی که طبق مدارک ارائه شده توسط کارفرما بازنشسته و یا شاغل لشگری، کشوری، بانک ها و سایر دستگاه ها بوده و مشمول تأمین اجتماعی نمی شوند.
 
انجام حسابرسی بیمه وظیفه اشخاصی می باشد
 
انجام حسابرسی بیمه برعهده کارشناسان حسابرسی سازمان تأمین اجتماعی می باشد.

در حسابرسی بیمه ای مدارکی مورد بررسی قرار می گیرد 

اخیراً در حسابرسی بیمه ای البته به درخواست وزیر کار به جای بررسی مدارک ۱۰ سال قبل شرکتها، موسسات و کارگاه ها که نشان دهنده هزینه های بیان شده است و مدارک یک سال قبل آنها توسط حسابرسان تأمین اجتماعی مورد بررسی قرار می گیرد.

بعد از اتمام فرایند حسابرسی بیمه و نیز تعیین مبلغ بدهی چنانچه کارفرما مبلغ تعیین شده را پرداخت کند، وضعیت بدهی او به سازمان صفر در نظر گرفته شده و از پرداخت تمامی معوقات قبلی معاف می شود.
 
نکات مهم در خصوص حسابرسی بیمه 
 
از جمله نکات مهم در خصوص حسابرسی بیمه به شرح زیر است:

سازمان تأمین اجتماعی جهت تعیین حق بیمه کارگران شرکتها، موسسات و کارگاه ها و نیز شناسایی مخارج مرتبط با کار و اشتغال می تواند دفاتر قانونی آنها بازرسی کرده و کارفرما موظف است در هر زمان که سازمان بخواهد کلیه دفاتر قانونی را در اختیار او قرار دهد.

 
در صورتی که واحد بیمه پرداز تقاضای صدور سند تسویه حساب را بدهد نیز حسابرسی بیمه توسط سازمان قابل انجام خواهد بود.
 
نحوه حسابرسی بیمه
 
حسابرسان بیمه ای با توجه به نوع کار با در دست داشتن کاربرگهای چهار ستونی که شامل ستونهای ۱-۵ ، ۲-۵، ۳-۵ و ستون غیر مشمول است در محل کار حاضر شده و هر کدام از کارها را در ستونهای خاص خود جای می دهند. 

به طور مثال مباحثی که مرتبط با حق الزحمه هستند در ستون ۱-۵  جای می گیرند یا مباحثی که مرتبط با خدمات نصب هستند در ستون ۲-۵ و مباحث مرتبط با تعمیرات در ستون ۳-۵ جای می گیرند. 

اما چگونه می توان این موارد را تشخیص داد؟

برای تعیین فرمول کلی برای تشخیص حق بیمه کارگران باید به روش زیر عمل کرد:

ابتدا باید مشخص کرد که بار انسان در این پروژه ها تا چه اندازه است. برای مثال برای انجام پروژه ای از خدمات یک مشاور استفاده شده است و هنگام تعیین حق بیمه باید دید که آیا مشاور نیازمند به تجهیزات خاصی بوده است و یا این که صرفاً کار مشاوره به شکل مذاکره را بر عهده داشته است.

به عبارت دیگر نقش و دخالت انسان در پروژه بیشتر بوده است یا تجهیزات مشخص کردن این موضوع بسیار مهم است چرا که نقش انسان در موضوع پرداخت بسیار پررنگ می باشد.

 اگر حق بیمه کلیه حق الزحمه ها همچون خدمات حرفه ای مشاوره و کارگران روزمزد به شکل حقیقی باشد ۳۰ درصد و اگر پرداخت نشود توسط حسابرسان در ستون ۱-۵ جای می گیرد و مشمول ۳۰ درصد جریمه می شود. 

برای درک بهتر مطلب بهتر است مثال زیر در نظر گرفته شود:

در کارهای نصبی با آن که کار اصلی را انسان انجام می دهد اما چون فرد مجبور است برای انجام دادن کار از تجهیزات خاصی استفاده نماید، ستون۲-۵ توسط حسابرس پر می شود.

در کارهایی هم که دخالت انسان کم است همچون حسابداری که کار اصلی با نرم افزار انجام می شود و یا خدمات لیفتراک که ماشین انجام دهنده کار اصلی است ستون ۳-۵ توسط حسابرس پر می شود و با توجه به این ستونها حق بیمه تعیین می شود.
 
استفاده از خدمات موسسات حسابرسی خصوصی
 
از آنجایی که موسسات حسابرسی خصوصی از کارشناسان مجرب و حرفه ای برای انجام امور حسابرسی استفاده می کنند و این کارشناسان کاملاً با مسائل بیمه، قانون کار و استخدام، بیمه کارگری و اطلاعات مرتبط با تأمین اجتماعی آگاه هستند می توانند پیش حسابرسی بیمه ای را به گونه ای انجام دهند که:

• میزان دقیق مبالغ بیمه مشخص شود تا کارفرمایان مجبور به پرداخت حق بیمه بیشتر از موارد قانونی نشوند.

• از ایجاد جرائم مالیاتی جلوگیری نمایند.

• مبالغ حق بیمه را تا میزان زیادی کاهش دهند.